به نقل از «فرارو»

کشف دو سکه خاتون ایرانی در پشت سد «چم‌شیر»

تاریخ انتشار: ۲۷ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۷۱۳۲۷

دو سکه مسی آبش‌خاتون، از جمله شاخص‌ترین آثار تاریخی شناسایی شده از سوی باستان‌شناسانی است که ۴۰ روز حوضه آبگیر سد چم‌شیر را کاوش کرده‌اند.

به گزارش ایسنا، این سکه‌ها از محوطه ۰۷۵ سد چم‌شیر به دست‌آمده‌اند، جایی در پای کوه «چم‌چرو» که با آبگیری سد چم‌شیر زیر آب خواهد رفت. سکه‌ها به مسؤولان میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد تحویل داده شده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

محوطه ۰۷۵ به سرپرستی علی سجادی کاوش شده که علی هژبری ـ باستان‌شناس ـ درباره آن توضیح داد: این محوطه در بررسی سال ۹۸ که توسط حسن عطایی انجام شد و قدمت آن به دوره میانه اسلامی تاریخ‌گذاری شده است که به نظرم این بررسی تقریبا درست است. در کاوش‌های علی سجادی نیز دو دوره معماری تاریخی در آن مشخص شد که یکی از این دوره‌ها، سلجوقی است و به نظر می‌رسد بنا در این دوره در زلزله سال‌های ۴۴۸ و ۴۷۸ هجری قمری به همراه بیشتر بنا‌های این منطقه تخریب شده است. پس از آن، یک استقرار موقت روی آثار باقی مانده شکل گرفته که آثاری از دوره اتابکان لر و دوره آبش‌خاتون از آن به‌دست آمده است.

این باستان‌شناس درباره کشف دو سکه مسی آبش‌خاتون در همین سازه، گفت: این دو سکه در دوره آبش‌خاتون از آخرین اتابکان لر ضرب شده که از استقرار دوم در دوره ایلخانی کشف شده است، درحالی که استقرار اصلی دوره سلجوقی است، اما در زلزله تخریب شده است.

در منابع تاریخی آمده است: آبش‌خاتون دختر اتابک سعدبن ابوبکر بن سعد بن زنگی و ترکان خاتون٬ ملکه ایران در قرن هفتم قمری، تنها فرمانروای زن استان فارس بود که از سوی ایلخان مغول، اتابک فارس معرفی شده بود.

هژبری درباره کاربری این بنا که به نظر برخی باستان‌شناسان آتشکده بوده، بیان کرد: هنوز مشخص نیست کاربری بنا دقیقا چیست، ولی از جمله بنا‌های متفاوت در مقایسه با دیگر سازه‌های یافته شده در چم‌شیر است؛ در این سازه از ملات و روکش گچ استفاده شده است. در دوره سلجوقی، هسته اصلی بنا یک ایوان با اتاق پشتی و اصلی است که در اتاق اصلی دو ستون در گوشه‌های بنا قرار دارد و در هر طرف دو اتاق جانبی ایجاد شده است.

او اضافه کرد: در همین بنا پس از دوره ایلخانی، استقرار‌های موقتی شکل گرفته که آثاری همچون اجاق و تنور در کف آن پیدا شده است، برای تاریخ‌گذاری قطعی نیز یکسری مواد، همچون زغال و سفال جمع‌آوری شده است که اگر پژوهشکده باستان‌شناسی همکاری کند می‌توان تاریخ گذاری دقیق بنا را مشخص کرد.

این باستان‌شناس با اشاره به اختلاف‌نظر‌هایی که درباره کاربری این بنا وجود دارد، گفت: آقای سجادی از این سازه به عنوان «مطبخ» اسم برده است. درباره کاربری آتشکده که برخی مطرح کرده‌اند نیز باید گفت نقشه آتشکده کاملا متفاوت است. نقشه این بنا خلاف آنچه است که ما از آتشکده‌ها می‌شناسیم. البته شناخت ما عموما از آتشکده‌های دوره ساسانی است و این بنا به دوره سلجوقی تعلق دارد. در این دوره تاریخی زرتشتیان در تنگنا قرار داشتند و آتشکده‌ها درونگرا بودند، درحالی‌که معماری این سازه برون‌گرا است؛ بنابراین نمی‌توان خیلی دقیق درباره کاربری آتشکده در این بنا نظر داد، ولی مطالعات بعدی کمک می‌کند.

هژبری همچنین بیان کرد: این بنا با توجه به نوع مصالح ساختمانی به کار رفته در آن از جمله گچ، اهمیت بیشتری داشته و به دلیل نوع معماری، به نسبت دیگر بنا‌های موجود در چم‌شیر بیشتر سالم مانده است که البته پس از آبگیری سد چم‌شیر این سازه هم زیر آب خواهد رفت.

عکس‌ها از سمیه حسنلو، خبرنگار ایسنا

منبع: فرارو

کلیدواژه: درباره کاربری سد چم شیر دو سکه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۷۱۳۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کشف یک مقبره ۲۲۰۰ ساله مجلل در چین

کاوشگران از مدت‌ها قبل مشغول کاوش و بررسی مقبره ۲۲۰۰ ساله مجللی هستند که در چین کشف شده و حالا یک کارشناس این فرضیه را مطرح کرده است که مقبره به یک پادشاه چینی تعلق دارد.

به گزارش ایسنا، یک کارشناس باستان‌شناس اعلام کرد که یک مقبره ۲۲۰۰ساله مجلل در شرق چین کشف شده است که احتمالا به فرمانروای «ایالت چو» ‌تعلق دارد.

به گفته اداره ملی میراث فرهنگی چین، این مقبره بزرگترین و پیچیده‌ترین مقبره‌ای است که در «ایالت چو» کشف شده است و می‌تواند اطلاعات جدیدی درباره وضعیت آن دوره از تاریخ ارائه دهد.

بنابر گزارش «لایوساینس»، باستان‌شناسان چهار سال اخیر را صرف کاوش این مقبره در منطقه «Wuwangdun» کرده‌اند که در نزدیکی شهر «هواینان» در استان «آن‌هوئی» واقع شده است.

براساس گزارش‌های «شینهوآ»، باستان‌شناسان بیش از ۱۰۰۰ اثر تاریخی را در این محوطه باستان‌شناسی کشف کرده‌اند که از جمله آنها به ظروف برنزی مخصوص مراسم‌های تشریفاتی، آلات موسیقی و یک تابوت به همراه بیش از هزار نشان حکاکی‌شده می‌توان اشاره کرد.

تاریخ‌گذاری رادیوکربن و سایر بررسی‌ها نشان می‌دهد قدمت این مقبره به اواخر دوران «ایالت چو»، یعنی حوالی ۲۲۰ پیش از میلاد، زمانی که این منطقه تحت تاثیر ایالت «چین» قرار گرفته بود، بازمی‌گردد.

ایالت «چین» در نهایت در بین هفت ایالت جنگ‌طلب پیروز شد و اتحاد بعدی آن کشور رسماً به عنوان آغاز چین مدرن در نظر گرفته شد.

«ژیچنگ گونگ» (Xicheng Gong) ـ باستان‌شناس مؤسسه آثار فرهنگی و باستان‌شناسی استان «آن‌هوئی» ـ که هدایت کاوش‌ها را بر عهده دارد، به «شینهوا» گفت که تاریخ این مقبره به دوره حساس قبل از فروپاشی سیستم فئودالی «چو» مربوط است. کشف این مقبره و یافته‌های آن می‌تواند تصویری کلی از شرایط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، فناوری و اجتماعی ایالت چو ارائه دهد.

«ژیگو ژانگ» (Zhiguo Zhang)، محققی که در کاوش‌های مرکز ملی باستان‌شناسی چین (بخشی از NCHA) مشارکت دارد، گفت که باستان‌شناسان در آزمایشگاه ویژه‌ای با اکسیژن کم که در  محوطه تاریخی ساخته شده بود، فعالیت کردند تا آثار کشف‌شده را سالم نگه دارند.

این محقق همچنین توضیح داد که علاوه‌بر روش‌های سنتی اندازه‌گیری، محققان از اسکن دیجیتال، نقشه‌برداری و طراحی برای ایجاد یک مدل سه‌بعدی دقیق از مقبره استفاده کردند و نشانه‌های نوشته‌شده روی در تابوت با فناوری تصویربرداری مادون قرمز ثبت شد.

به گفته «ژانگ»، محققان فقط یک‌سوم از مقبره را کاوش کرده‌اند و هنوز مشخص نیست که چه کسی در آنجا دفن شده است.

هویت فردی که در مقبره دفن شده ممکن است آن‌قدرها هم اسرارآمیز نباشد، چراکه پس از انتشار گزارش «شینهوا»، یک کارشناس به «لایو ساینس» گفته است این مقبره احتمالاً به پادشاه ایالت فئودالی «چو» تعلق داشته باشد.

«مارگارت پروچ» (Margarete Prüch)، باستان‌شناس و مورخ هنری دانشگاه هایدلبرگ در آلمان که در کاوش‌ این مقبره مشارکت نداشته است، گفت که اخیرا در سفری به کره با استادان دانشگاه درباره این مقبره گفت‌وگو داشته است.

در سال ۲۰۲ پیش از میلاد، ‌ قلمرو «چو» تحت کنترل سلسله «هان»، جانشینان سلسله «چین» (کین) قرار گرفته بود و در سال ۱۹۴ پیش از میلاد نیز یکی دیگر از دولت‌های وابسته به «هان» یعنی «یان»، کنترل بخش شمالی کره را به دست گرفته بود، بنابراین مقبره‌های چینی این دوره از تاریخ در کره بسیار مهم است.

«پروچ» در گفت‌وگو با «لایوساینس» اعلام کرد که این مقبره احتمالا به پادشاه «کائولی» تعلق دارد که در فاصله ۲۶۲ تا ۲۳۸ پیش از میلاد حکومت کرد.

کانال عصر ایران در تلگرام